ارزیابی اقتصادی پیاده سازی بستر فنی بازار آب کشاورزی، مطالعه موردی: بخشی از شبکه آبیاری مهیار

یکی از کارآمدترین و مؤثرترین راهکارهای موجود برای مدیریت تقاضای آب توجه به جنبه های اقتصادی از جمله بازار های آب است. پس از برقراری ساختارهای اجتماعی و قانونی، برای ورود متقاضیان به بازار آب، فراهم شدن بسترهای فنی مناسب نیز ضروری به نظر می رسد. به همین دلیل در این مقاله، به پیاده سازی بستر های فنی در راستای تشکیل بازار آب در پنج مزرعه هم جوار شبکه آبیاری مهیار واقع در حوضه ابریز زاینده رود پرداخته می شود. به این ترتیب که با تدوین یک مدل بهینه سازی، الگوی کشت جدید و میزان حجم تبادلی بین مزارع از روش های فنی مختلف در هر ماه تعیین گردید. تابع هدف شامل حداکثرسازی سود کشاورزان و محدودیت ها شامل محدودیت آب، زمین و سرمایه می باشد. جهت بررسی روش های مختلف فنی انتقال آب زیرزمینی، هزینه های مرتبط با دو روش انتقال با پمپاژ سطحی و استخراج از آبخوان مشترک در مدل وارد شد. مدل مذکور در شرایط خشک سالی پیاده سازی و اجرا شد. در این شرایط آب سطحی از حقابه قانونی کشاورزان کسر می شود. نتایج مطالعه نشان داد که بازده برنامه ای کشاورزان پس از ایجاد بازار به میزان 28 درصد نسبت به حالت پایه افزایش می یابد. هم چنین حجم آب مبادله شده در بازار 47 درصد از حجم آب مصرفی است که نشان دهنده مشارکت بالای کشاورزان در بازار، جهت تخصیص بهینه تر آب است.